Hillary Clinton và Donald Trump trong cuộc tranh luận hôm 26/9. Ảnh: AFP

Không lâu sau khi mở màn cuộc bàn cãi, ông Donald Trump đã đả kích China, ông gọi China là căn do cho những gian truân của kinh tế Mỹ, theo SCMP.

"Anh chị em hãy nhìn những gì Trung Quốc gây ra cho quốc gia chúng ta, khi họ đóng gói các sản phẩm của chúng ta, họ phá giá thành tệ nhưng chẳng có khách hàng nào trong chính phủ của chúng ta chống lại họ. Họ dùng đất nước chúng ta như một con heo đất để giúp tái thiết China, và đa dạng tổ quốc khác cũng đang làm cho vậy", ông Trump tuyên bố.

Bên cạnh tại những kỳ tranh cử tổng thống Mỹ trước đây, TQuốc chỉ được nhắc đến trong những bàn luận về thương mại và nợ công, lần này phạm vi được mở rộng sang cả các lĩnh vực như bình an mạng, khủng bố và mối nạt dọa hạt nhân.

Trong cuộc tranh biện hôm 26/9, cả ông Trump và bà Clinton đã 12 lần nhắc tới China về một loạt nhân tố từ thương nghiệp, internet, Iran, Triều Tiên cũng như hạ tầng của Mỹ.

Năm 2012, trong cuộc tranh luận trước tiên giữa ông Barack Obama và Mitt Romney, Trung Quốc chỉ được nhắc đến ba lần bởi ông Romney, trong khi ông Obama hoàn toàn không đả động tới.

Năm 2008, trong cuộc tranh luận của ông Obama với đối thủ John McCain, TQuốc được đề cập 5 lần khi các người tìm việc bàn về việc China là chủ nợ lớn của Mỹ, cũng như việc hai nước cùng hợp tác áp đặt các lệnh trừng phạt Iran.

Trong cuộc bàn cãi vừa qua, ông Trump còn kết tội TQuốc có những hành vi thương nghiệp không vô tư và làm việc làm chảy ra khỏi nước Mỹ. Trùm bất động sản còn nhấn mạnh Trung Quốc cần phải khắc phục cuộc khủng hoảng hạt nhân Triều Tiên.

"Chúng ta cần phải sẵn sàng thật kỹ. Tôi không chuyên mục trừ bất kỳ nhân tố gì vào lúc này. Quan sát Triều Tiên xem, chúng ta chẳng khiến cho gì ở đó cả. China cần phải khắc phục nhân tố đó cho chúng ta", ông nói.

Hình như đó, bà Clinton đề cập Trung Quốc ba lần. Bà chắc chắn sẽ ứng phó thật cương quyết trước các vụ tiến công mạng. "Cho dù đó là Nga, China, Iran hay khách hàng nào đó khác, Mỹ có năng lực lớn hơn đa dạng. Chúng ta sẽ không ngồi yên và để cho những kẻ tấn công được nhà nước bảo trợ chiếm đoạt tin tức của chúng ta, dù là tin tức về ngành nghề cá nhân hay ngành công".

Khi đề cập yếu tố biến đổi khí hậu, bà Clinton nói: "Donald Trump nghĩ là biến đổi khí hậu là một trò lường đảo do người Trung Quốc phát hành". Đáp lại ông Trump tuyên bố: "Tôi chưa từng nói vậy và hiện cũng không nói vậy".

Nhưng truyền thông Mỹ nhanh chóng đưa ra danh sách một đoạn thông điệp trên Twitter được ông Trump đăng tải năm 2012, nói rằng định nghĩa hot lên toàn cầu là do Trung Quốc tạo ra, nhằm gây tổn hại tới sức khó khăn của ngành nghề công nghệ sản xuất Mỹ.

Tương lai 

Các nhà phân tách cho rằng việc ông Trump chỉ trích TQuốc nặng năn nỉ trong cuộc tranh cãi vừa qua không khăng khăng sẽ được chuyển thành những chế độ cụ thể ví như đắc cử.

"Donald Trump vẫn chưa nghĩ ra chính sách cụ thể bỏ ra cho China. Ông ta không có những suy nghĩ thấu đáo về Trung Quốc", ông Paul Haenle, giám đốc Trọng điểm Carnegie-Thanh Hoa, Đại học Thanh Hoa Trung Quốc, nhận xét.

"Ông ấy đơn giản chỉ sử dụng Trung Quốc như một ví dụ để minh họa cho những lập luận lớn hơn là Mỹ phải gánh vác quá đa dạng trọng trách quốc tế, khi mà có chính sách thương mại và kinh tế quốc tế yếu kém".

Ông Yuan Zheng, chuyên gia tại Viện phân tích Mỹ, Viện Hàn lâm Khoa học Phố hội China chắc chắn những chỉ trích nhắm tham gia China trong mùa bầu cử tổng thống Mỹ không có gì mới hay đáng kinh ngạc. Thay vào đó, nó cho thấy mối quan hệ dựa vào lẫn nhau chặt chẽ giữa hai nước những năm qua, chuyên gia đánh giá. Mỹ và TQuốc đều là công ty đối tác thương nghiệp lớn thứ nhị của nhau.

Ông Yuan kiếm được xét thêm rằng bà Clinton có vẻ kín đáo hơn trong việc tấn công Trung Quốc trong cuộc tranh cãi. Tất nhiên yếu tố này không có tức là bà ấy sẽ tiếp tục khiến vậy khi chiến dịch tranh cử tiến triển. Bà có tài năng nhượng bộ và đứng về phía sức ép công luận hoặc tâm lý chống Trung Quốc, nếu người Mỹ yêu cầu bà phải có ý kiến khỏe mạnh hơn với China.

Chuyên gia quan hệ quốc tế Zhang Yuquan đến từ Đại học Sun Yat-sun, Quảng Châu thì nghĩ là, việc các ứng cử viên đề cập đa dạng tới China trong cuộc tranh cãi có thể báo trước thách thức lớn với Bắc Kinh, một khi Mỹ có tổng thống mới.

"Nếu như ông Trump trúng cử, mối quan hệ Mỹ - Trung có thể gặp gỡ bất ổn, trong khi chế độ China của bà Clinton có vẻ nhất quán hơn", chuyên gia Zhang nhận xét.

"Nhưng mặc dù ai chiến thắng, Trung Quốc vẫn phải đương đầu với những thử thách vĩ đại trong khoảng tân tổng thống Mỹ, bởi ông Trump sẽ chắc nịch với China trong các nhân tố thương nghiệp, còn bà Clinton sẽ củng cố quan hệ với các bạn hữu châu Á như Nhật hay Philippines để đối trọng với China trong khu vực", ông nói thêm.

Xem thêm: 

Hoàng Nguyên

Có thể bạn quan tâm: Báo Mới Sài Gòn